Կատարողական գործառույթները այն ճանաչողական հմտություններն են, որոնք մենք պետք է դրսևորենք՝ կոնֆլիկտների ժամանակ կամ այլ շեղումների ազդեցության տակ, որպեսզի վերահսկենք և կարգավորենք մեր մտքերը, հույզերն ու գործողությունները:
Հոգեբանները երբեմն տարբերակում են «սառը» կատարողական գործառույթները։
Դրանք վերաբերում են ճանաչողական հմտություններին (օրինակ ՝ մտքում հաշվելու ունակություն)։
Եվ «Թեժ» գործառույթները, որոնք օգնում են կարգավորել հույզերը (օրինակ ՝ զայրույթը վերահսկելու ունակություն):
Գոյություն ունեն կատարողական գործառույթների 3 տեսակներ
- Ինքնատիրապետում `գայթակղությանը դիմակայելու և դրա փոխարեն ճիշտ գործելու ունակություն։
Այն օգնում է երեխաներին կենտրոնանալ, գործել ավելի քիչ իմպուլսիվ և ցանկացած աշխատանք կատարելիս լինել ավելի կենտրոնացած։
2. Աշխատանքային հիշողություն` տեղեկատվությունը հիշելու ունակություն, ենթադրություն, թե որտեղ կարելի է այն օգտագործել, գաղափարների միջև կապ հաստատել և առաջնահերթություն տալ:
3. Ճանաչողական ճկունություն՝ ստեղծագործական մտածելու և իրենց պահվածքը փոխելու ունակություն ՝ փոփոխվող հանգամանքներին համապատասխան։
ճանաչողական ճկունությունը մեզ թույլ է տալիս օգտագործել երևակայություն և ստեղծագործականություն ՝ խնդիրները լուծելու համար:
Որքանո՞վ է դա կարևոր
Ճանաչողական գործառույթները շատ կարևոր են երեխայի զարգացման համար:
Դա վկայում է այն մասին, որ որքանով երեխան զարգացրեց գործադիր գործառույթները վաղ տարիքում, ապա կարելի է վստահորեն ենթադրել, թե որքան բարձր է լինելու նրա ուսումնական կատարողականությունը դպրոցում, որքանով նա կկարողանա իր դերը գտնել հասարակության մեջ և այլն։
Ի՞նչ կարելի է անել
Հոգեբանների աշխատանքը նախադպրոցական երեխաների հետ կարող է մեծ դրական ազդեցություն ունենալ։
Դրա շնորհիվ նրանք կարող են բարելավել գիտական առաջադիմությունը, զարգացնել սոցիալական և հուզական հմտությունները և ստեղծել նոր կապեր:
Վաղ միջամտությունը կարող է նվազեցնել նաև խանգարումների հետ կապված դժվարությունները, ինչպիսիք են ուշադրության դեֆիցիտի հիպերակտիվության խանգարումը և վարքի խանգարումները:
Նման դասերը լավ արդյունքներ են տալիս 4-5 տարեկան երեխաների մոտ:
Այս դասերի ընթացքում երեխան սովորում է ինքնակարգավորման հմտությունները, առավել հաճախ ՝ խաղային ձևով: